این گفتهی پیامبر صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم که فرمود: «ویتوب على آخرین» تشویق و ترغیب مردم به تجدید توبهی نصوح در روز عاشوراء به امید دستیابی به مغفرت و رحمت الهی میباشد به امید اینکه در این روز خداوند توبهی همه را بپذیرد چنانکه توبهی مردم گذشته را پذیرفت. از خداوند میخواهیم توبهی همهی ما را بپذیرد و ما را مورد مغفرت و رحمت خویش قرار دهد و با هم بگوییم: (رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنْ الْخَاسِرِینَ) [اعراف: ۲۳]
روز عاشوراء، روزی است که خداوند در آن سیدنا نوح (علیه السلام) را از غرق شدن نجات داد و کشتی وی بر بالای کوه جودی استقرار یافت و حضرت نوح جهت شکرگذاری و سپاس خداوند که او و ایماندارانِ همراهش را نجات بخشیده بود، آن را روز گرفتند.
روز عاشوراء روزی است که خداوند حضرت موسی و قومش را از چنگال فرعون و اطرافیانش نجات داد، حضرت موسی و قومش آن را جهت شکر و سپاسگزاری از خداوند، روزه گرفتند.
امام بخاری و مسلم از عبدالله بن عباس (رضی الله عنهما) روایت کردهاند که گفت: رسول خدا (صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم) به مدینه آمد، یهودیان را دید که در روز عاشوراء روزه هستند، پیامبر (صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم) از آنان پرسید که امروز چرا روزهاید؟
گفتند: امروز روز بزرگی است، در این روز خداوند موسی و قومش را از دست فرعون نجات بخشید و فرعون و قومش را در آب دریا غرق نمود، حضرت موسی این روز را به شکرانهی این نعمت بزرگ روزه گرفت، پس ما نیز [به پیروی از حضرت موسی و به شکرانهی این نعمت بزرگ] روزه میگیریم.
پیامبر (صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم) فرمود: «فنحن أحق وأولى بموسى منکم» ما نسبت به موسی از شما بر حقتر و شایستهتر هستیم.، لذا رسول خدا (صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم) آن روز را روزه گرفت و به روزهی آن فرمان داد.
و در مسند امام احمد چنین آمد است: «قالوا هذا الیوم الذی نجى الله عزّ وجل موسى (علیه السلام) وبنی إسرائیل من الغرق وأغرق فیه فرعون، وهذا یوم استوت فیه السفینة على الجودی، فصامه نوح وموسى علیهما السلام؛ شکرًا لله عز وجل. فقال النبی صلى الله علیه وسلم: «أنا أحق بموسى وأحق بصوم هذا الیوم، فأمر أصحابه بالصوم» گفتند: امروز روزی است که خداوند عزّ و جلّ موسی (علیه السلام) و بنیاسرائیل را از غرق شدن نجاب بخشید و فرعون را غرق گردانید، و امروز روزی است که کشتی حضرت نوح بر کوه جودی استقرار یافت، پس حضرت نوح و موسی جهت سپاس و تشکر از خداوند در این روز روزه گرفتند، پیامبر صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم فرمود: «ما شایستهتریم به موسی و ما شایستهتریم به این روز، پس به یارانش فرمان روزه گرفتن آن را داد»
به گفتهی عبدالله بن عباس رسول خدا صَلَّیاللهُ عَلَیهِ وسَلَّم روزهی این روز را جستجو میکرد چنان که عبدالله بن عباس میگوید: ندیدم که رسول خدا روزهی روزی را تعقیب کند که بر دیگر روزها فضیلت و برتری داشته باشد جز این روز یعنی روز عاشوراء و این ماه یعنی ماه رمضان [بخاری و مسلم]
ثابت شده است که رسول خدا در این روز روزه گرفته است و بر روزه این روز حریص بوده و یارانش را به روزه گرفتن این روز قبل از واجب شدن روزهی ماه رمضان دستور داد، همچنین بعد از واجب شدن روزه-ی ماه رمضان نیز در این روزه روزه میگرفت و حتی سالی که در وفات کرد نیز در این روز روزه گرفت.
وقایع اتفاق افتادهی این روز نیک و مژدهها و تأییدهایی که برای اهل حق و پیروان آنها به همراه دارد و ارزشهای ایمانی نهفته در آنکه دل مؤمنین را پر میکند به یاد میآوریم، همچنین منظرهی نجات مؤمنان به فرماندهی حضرت موسی علیه السلام در حالی که به خاطر حفظ دین و عقیده و وابستگیشان به امر ربانی، از ظلم فرعون و لشکریان او فرا کرده بودند، به خاطر میسپاریم آنجا که خداوند میفرماید: (« وَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِی إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ (۵۲) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِی الْمَدَائِنِ حَاشِرِینَ (۵۳) إِنَّ هَؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِیلُونَ (۵۴) وَإِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ (۵۵) وَإِنَّا لَجَمِیعٌ حَاذِرُونَ (۵۶) فَأَخْرَجْنَاهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ (۵۷) وَکُنُوزٍ وَمَقَامٍ کَرِیمٍ (۵۸) کَذَلِکَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِی إِسْرَائِیلَ (۵۹). (ما به موسی وحی کردیم که شبانه بندگان (مؤمن بنیاسرائیل) مرا (از مصر) کوچ بده. شما حتماً تعقیب میشوید. پس فرعون (مأمورانی) به شهرها فرستاد تا (نیرو) جمع کنند (و جلو ایشان را بگیرند). اینها (که قصد فرار و تجمّع و تقویت در جای دیگری را دارند) گروه اندک و ناچیزی هستند. آنان ما را بر سر خشم میآورند. ما گروهی هستیم محتاط. و ما آنان را از باغها و چشمهسارها بیرون راندیم. و (ایشان را) از میان گنجها و کاخهای مجلّل (به در کردیم). این چنین (شد که بنیاسرائیل پیروز گشتند) و آنها را میراث بنیاسرائیل کردیم.
هنگامی که ایمانداران فرمان خداوند را استجابت کردند، فرعون طغیانگر آنان را تحت تعقیب قرار داد و به دنبال آنان خارج شد تا اینکه نزدیک بود در کنار دریا آنان را دریابد، قرآن منظرهی مبارزه بین حق و باطل را برای ما حکایت میکند آنجا که پیروان هر دو گروه، به صف ایستاده بودند و راه روشن و بیان گردیده بود، به سخنان خداوند گوش فرا ده که میفرماید: «فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِینَ (۶۰) فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَى إِنَّا لَمُدْرَکُونَ (۶۱) قَالَ کَلَّا إِنَّ مَعِیَ رَبِّی سَیَهْدِینِ (۶۲) فَأَوْحَیْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ (۶۳) وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِینَ (۶۴) وَأَنْجَیْنَا مُوسَى وَمَنْ مَعَهُ أَجْمَعِینَ (۶۵) ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِینَ (۶۶) إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَةً وَمَا کَانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (۶۷) وَإِنَّ رَبَّکَ لَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ (۶۸). (فرعون و فرعونیان) بنیاسرائیل را تعقیب کردند و به هنگام طلوع آفتاب بدیشان رسیدند. هنگامی که هر دو گروه یکدیگر را دیدند، یاران موسی گفتند: ما (در چنگال فرعونیان) گرفتار میگردیم (و هلاک میشویم). (موسی) گفت: چنین نیست. پروردگار من با من است. (قطعاً به دست دشمنم نمیسپارد و به راه نجات) رهنمودم خواهد کرد. به دنبال آن به موسی پیام دادیم که عصای خود را به دریا بزن. (وقتی عصا را به دریا زد) دریا از هم شکافت، و هر بخشی همچون کوه بزرگی گردید. و در آنجا دیگران را (نیز به موسی و بنیاسرائیل) نزدیک گرداندیم. موسی و جملگی همراهان او را نجات دادیم. سپس دیگران را غرق کردیم. بیگمان در این (ماجرای نجات مؤمنان و غرق کافران) درس عبرت بزرگی است ولی اکثر آنان ایمان نیاوردند. بیگمان پروردگار تو با عزّت و توانا، و با محبّت و مهربان است.)
براي خواندن متن كامل به ادامه مطلب مراجعه كنيد
ادامه مطلب